افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) معمولاً اولین علائم خود را بین 20 تا 40 سالگی نشان می دهند. علائم معمولا بهبود می یابند، اما دوباره عود می کنند. برخی علائم می آیند و می روند، در حالی که برخی دیگر باقی می مانند.
برای بسیاری از افراد، مدت زمان بین اولین علائم با آنچه که بعداً به عنوان ام اس تشخیص داده می شود، چیزی است که پزشکان آن را سندرم جدا شده بالینی (CIS) می نامند. این دوره از علائم عصبی معمولاً 24 ساعت طول می کشد. این حالت زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی شما به اشتباه به بدن شما می گوید که به میلین، غلاف محافظ سلول های عصبی در مغز و ستون فقرات شما حمله کند. ممکن است پزشکتان از آن با عنوان دمیلیناسیون نام ببرد. این حالت باعث ایجاد اسکار یا ضایعاتی می شود که انتقال سیگنال ها بین مغز و بدن را دشوارتر می کند.
دو نوع CIS وجود دارد:
• نوع تک کانونی: شما تنها یک علامت دارید.
• نوع چند کانونی: شما بیش از یک علامت دارید.
شایع ترین علائم در CIS عبارتند از:
نوریت بینایی(التهاب اعصاب بینایی): این بیماری به عصبی که چشم شما را به مغز متصل می کند آسیب می رساند. معمولاً فقط یک چشم را درگیر می کند، اما در موارد نادر، هر دو را نیز درگیر می کند.
ممکن است متوجه علائم زیر شوید:
• تاری دید
• کدر به نظر رسیدن رنگ ها
• درد در چشم، به خصوص زمانی که آن را حرکت می دهید.
بی حسی و سوزن سوزن شدن: معمولا پاهای شما را تحت تاثیر قرار می دهد. ممکن است موارد زیر را احساس کنید:
• چیزی شبیه شوک الکتریکی وقتی سر یا گردن خود را حرکت می دهید. ممکن است به سمت ستون فقرات یا به سمت بازوها یا پاهای شما پیشروی کند.
• بی حسی، اغلب در صورت شما
• مور مور شدن
نشانه های اولیه ام اس
همه کسانی که CIS دارند به ام اس مبتلا نمی شوند. اگر مغز شما به دلیل از دست دادن میلین آسیب هایی دیده باشد، احتمال ابتلای بیشتری وجود دارد. اگر باز هم علائم دیگری از CIS یا سایر علائم ام اس را داشتید، پزشک تستی به نام MRI انجام می دهد که از مغز شما عکس می گیرد تا وجود این بیماری ها را بررسی کند.
این علائم از آسیب مداوم میلین شما ناشی می شوند. آنها خوشایند نیستند، اما تیم درمان ام اس می تواند به شما کمک کند تا بیشتر آنها را با دارو، توانبخشی و سایر روش ها تحت کنترل داشته باشید. شایع ترین این علائم عبارتند از:
مشکلات مثانه و روده: ممکن است مجبور باشید بیشتر ادرار کنید، نیاز به دستشویی رفتن در شب داشته باشید یا در تخلیه کامل مثانه مشکل داشته باشید. مشکلات روده مانند یبوست نیز رایج است.
دست و پا چلفتی بودن یا عدم هماهنگی: ام اس می تواند راه رفتن را سخت کند. ممکن است مشکلات زیر داشته باشید:
• مشکل در راه رفتن
• سخت بودن حفظ تعادل
• تغییر در راه رفتن شما
گیجی: ممکن است احساس سبکی در سرتان داشته باشید. احتمالاً سرگیجه خواهید داشت (این که احساس کنید اتاق در حال چرخش است).
تغییرات عاطفی و افسردگی: سازگاری با این شرایط که شما یک بیماری مزمن دارید دشوار است، چه رسد به نوعی از بیماری که پیش‌بینی آن سخت است و عوارض جسمی به همراه خواهد داشت. ترس از ناشناخته ها می تواند شما را مضطرب کند. به علاوه این بیماری به رشته های عصبی مغز شما آسیب می رساند و این می تواند بر احساسات شما تأثیر بگذارد. همچنین داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها که برای درمان ام اس استفاده می شوند نیز می توانند چنین حالتی ایجاد کنند.
مشکلات چشمی: علاوه بر نوریت بینایی که با CIS همراه است، ام اس می تواند باعث موارد زیر شود:
• نیستاگموس: حرکات غیر ارادی چشم
• دیپلوپیا: دوبینی
خستگی: ممکن است خیلی احساس خستگی کنید. این حالت اغلب در بعدازظهرها ظاهر می شود و باعث ضعف عضلات، کندی تفکر یا خواب آلودگی می شود. معمولاً به میزان کاری که انجام می دهید مربوط نمی شود. برخی از افراد مبتلا به ام اس می گویند که حتی پس از یک خواب خوب نیز ممکن است احساس خستگی کنند.
مشکلات مربوط به گرما: ممکن است در حین گرم کردن در ورزش متوجه آنها شوید. ممکن است احساس خستگی و ضعف کنید یا در کنترل برخی از قسمت‌های بدن مانند پاهای خود مشکل داشته باشید. با استراحت و خنک شدن، این علائم احتمالاً از بین می روند.
اسپاسم های عضلانی: معمولاً بر عضلات پای شما تأثیر می گذارد. آنها تقریباً برای نیمی از افراد مبتلا به ام اس یک علامت اولیه هستند. این اسپاسم ها همچنین بر افراد مبتلا به ام اس پیشرونده نیز تأثیر می گذارند. ممکن است سفتی خفیف یا اسپاسم های دردناک و قوی داشته باشید.
مشکلات جنسی: این مشکلات شامل خشکی واژن در زنان و مشکلات نعوظ در مردان است. هم مردان و هم زنان ممکن است کمتر به لمس واکنش نشان دهند، میل جنسی کمتری داشته باشند یا در رسیدن به ارگاسم مشکل داشته باشند.
مشکلات گفتاری: ام اس می تواند باعث مکث طولانی بین کلمات و گفتار نامفهوم یا صدای تو دماغی شود. با پیشرفت بیماری ممکن است مشکلات بلع نیز داشته باشید.
مشکلات فکر کردن: ممکن است گاهی اوقات تمرکز کردن برایتان سخت باشد. این احتمالاً به معنای کند شدن تفکر، توجه ضعیف یا حافظه مبهم است. برخی از افراد مشکلات شدیدی دارند که انجام کارهای روزانه را برای آنها سخت می کند، اما این حالت کم اتفاق می افتد. ام اس معمولاً هوش یا توانایی شما برای خواندن و درک مکالمه را تغییر نمی دهد.
لرزش: حدود نیمی از افراد مبتلا به ام اس با این مشکل روبرو هستند. لرزش ها می توانند جزئی یا آنقدر شدید باشند که انجام فعالیت های روزمره را سخت کنند.
مشکل در راه رفتن: ام اس می تواند باعث ضعف یا اسپاسم های عضلانی شود که راه رفتن را سخت می کند. مشکلات تعادل، بی حسی پاها و خستگی نیز ممکن است رخ دهد.
احساسات غیرمعمول: علاوه بر احساس سوزن و سوزن شدن که بخشی از CIS است، ممکن است خارش شدید، سوزش، درد های عمقی یا سطحی نیز داشته باشید. ممکن است احساس سفتی در اطراف دنده ها یا بالای شکم خود داشته باشید که به عنوان آغوش ام اس شناخته می شود. پزشکان این علائم ناراحت کننده را دیس استزی یا اختلال حسی می نامند.
علائم ثانویه ام اس
مشکلاتی هستند که توسط علائم اولیه ام اس ایجاد می شوند، نه توسط میلین آسیب دیده.
• عدم توانایی در تخلیه مثانه می تواند منجر به عفونت مثانه شود.
• اگر در راه رفتن مشکل دارید و اغلب خسته هستید، احتمالاً تحرک کمتری دارید. این می تواند بر تون عضلانی شما تأثیر بگذارد، تنفس شما را کم عمق کند و حتی بر تراکم استخوان شما نیز تأثیر بگذارد.
• پزشکان می توانند علائم ثانویه را درمان کنند، اما هدف این است که با درمان علائم اولیه از آنها اجتناب شود.
علائم ثالثیه ام اس
مشکلات اجتماعی، روانی و مشکلات شغلی زندگی با ام اس هستند.
• اگر ام اس راه رفتن یا رانندگی را برای شما سخت کند، ممکن است نتوانید کار خود را به خوبی انجام دهید.
• از آنجایی که بیرون رفتن و صحبت کردن با مردم در مورد چگونگی زندگی با یک بیماری مزمن سخت است، ممکن است مانند گذشته اجتماعی نباشید.
• ممکن است افسرده شوید. این محصول فرعی تغییرات ام اس در مغز و زندگی شما است.
از آنجایی که علائم ام اس بسیار متفاوت است، بهتر است خود را با سایر افراد مبتلا به آن مقایسه نکنید. تجربه شما احتمالا متفاوت است. بیشتر مردم یاد می گیرند که علائم خود را مدیریت کنند و می توانند به زندگی کامل و فعال ادامه دهند.
برای بسیاری از افراد، مدت زمان بین اولین علائم با آنچه که بعداً به عنوان ام اس تشخیص داده می شود، چیزی است که پزشکان آن را سندرم جدا شده بالینی (CIS) می نامند. این دوره از علائم عصبی معمولاً 24 ساعت طول می کشد. این حالت زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی شما به اشتباه به بدن شما می گوید که به میلین، غلاف محافظ سلول های عصبی در مغز و ستون فقرات شما حمله کند. ممکن است پزشکتان از آن با عنوان دمیلیناسیون نام ببرد. این حالت باعث ایجاد اسکار یا ضایعاتی می شود که انتقال سیگنال ها بین مغز و بدن را دشوارتر می کند.
دو نوع CIS وجود دارد:
• نوع تک کانونی: شما تنها یک علامت دارید.
• نوع چند کانونی: شما بیش از یک علامت دارید.
شایع ترین علائم در CIS عبارتند از:
نوریت بینایی(التهاب اعصاب بینایی): این بیماری به عصبی که چشم شما را به مغز متصل می کند آسیب می رساند. معمولاً فقط یک چشم را درگیر می کند، اما در موارد نادر، هر دو را نیز درگیر می کند.
ممکن است متوجه علائم زیر شوید:
• تاری دید
• کدر به نظر رسیدن رنگ ها
• درد در چشم، به خصوص زمانی که آن را حرکت می دهید.
بی حسی و سوزن سوزن شدن: معمولا پاهای شما را تحت تاثیر قرار می دهد. ممکن است موارد زیر را احساس کنید:
• چیزی شبیه شوک الکتریکی وقتی سر یا گردن خود را حرکت می دهید. ممکن است به سمت ستون فقرات یا به سمت بازوها یا پاهای شما پیشروی کند.
• بی حسی، اغلب در صورت شما
• مور مور شدن
نشانه های اولیه ام اس
همه کسانی که CIS دارند به ام اس مبتلا نمی شوند. اگر مغز شما به دلیل از دست دادن میلین آسیب هایی دیده باشد، احتمال ابتلای بیشتری وجود دارد. اگر باز هم علائم دیگری از CIS یا سایر علائم ام اس را داشتید، پزشک تستی به نام MRI انجام می دهد که از مغز شما عکس می گیرد تا وجود این بیماری ها را بررسی کند.
این علائم از آسیب مداوم میلین شما ناشی می شوند. آنها خوشایند نیستند، اما تیم درمان ام اس می تواند به شما کمک کند تا بیشتر آنها را با دارو، توانبخشی و سایر روش ها تحت کنترل داشته باشید. شایع ترین این علائم عبارتند از:
مشکلات مثانه و روده: ممکن است مجبور باشید بیشتر ادرار کنید، نیاز به دستشویی رفتن در شب داشته باشید یا در تخلیه کامل مثانه مشکل داشته باشید. مشکلات روده مانند یبوست نیز رایج است.
دست و پا چلفتی بودن یا عدم هماهنگی: ام اس می تواند راه رفتن را سخت کند. ممکن است مشکلات زیر داشته باشید:
• مشکل در راه رفتن
• سخت بودن حفظ تعادل
• تغییر در راه رفتن شما
گیجی: ممکن است احساس سبکی در سرتان داشته باشید. احتمالاً سرگیجه خواهید داشت (این که احساس کنید اتاق در حال چرخش است).
تغییرات عاطفی و افسردگی: سازگاری با این شرایط که شما یک بیماری مزمن دارید دشوار است، چه رسد به نوعی از بیماری که پیش‌بینی آن سخت است و عوارض جسمی به همراه خواهد داشت. ترس از ناشناخته ها می تواند شما را مضطرب کند. به علاوه این بیماری به رشته های عصبی مغز شما آسیب می رساند و این می تواند بر احساسات شما تأثیر بگذارد. همچنین داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها که برای درمان ام اس استفاده می شوند نیز می توانند چنین حالتی ایجاد کنند.
مشکلات چشمی: علاوه بر نوریت بینایی که با CIS همراه است، ام اس می تواند باعث موارد زیر شود:
• نیستاگموس: حرکات غیر ارادی چشم
• دیپلوپیا: دوبینی
خستگی: ممکن است خیلی احساس خستگی کنید. این حالت اغلب در بعدازظهرها ظاهر می شود و باعث ضعف عضلات، کندی تفکر یا خواب آلودگی می شود. معمولاً به میزان کاری که انجام می دهید مربوط نمی شود. برخی از افراد مبتلا به ام اس می گویند که حتی پس از یک خواب خوب نیز ممکن است احساس خستگی کنند.
مشکلات مربوط به گرما: ممکن است در حین گرم کردن در ورزش متوجه آنها شوید. ممکن است احساس خستگی و ضعف کنید یا در کنترل برخی از قسمت‌های بدن مانند پاهای خود مشکل داشته باشید. با استراحت و خنک شدن، این علائم احتمالاً از بین می روند.
اسپاسم های عضلانی: معمولاً بر عضلات پای شما تأثیر می گذارد. آنها تقریباً برای نیمی از افراد مبتلا به ام اس یک علامت اولیه هستند. این اسپاسم ها همچنین بر افراد مبتلا به ام اس پیشرونده نیز تأثیر می گذارند. ممکن است سفتی خفیف یا اسپاسم های دردناک و قوی داشته باشید.
مشکلات جنسی: این مشکلات شامل خشکی واژن در زنان و مشکلات نعوظ در مردان است. هم مردان و هم زنان ممکن است کمتر به لمس واکنش نشان دهند، میل جنسی کمتری داشته باشند یا در رسیدن به ارگاسم مشکل داشته باشند.
مشکلات گفتاری: ام اس می تواند باعث مکث طولانی بین کلمات و گفتار نامفهوم یا صدای تو دماغی شود. با پیشرفت بیماری ممکن است مشکلات بلع نیز داشته باشید.
مشکلات فکر کردن: ممکن است گاهی اوقات تمرکز کردن برایتان سخت باشد. این احتمالاً به معنای کند شدن تفکر، توجه ضعیف یا حافظه مبهم است. برخی از افراد مشکلات شدیدی دارند که انجام کارهای روزانه را برای آنها سخت می کند، اما این حالت کم اتفاق می افتد. ام اس معمولاً هوش یا توانایی شما برای خواندن و درک مکالمه را تغییر نمی دهد.
لرزش: حدود نیمی از افراد مبتلا به ام اس با این مشکل روبرو هستند. لرزش ها می توانند جزئی یا آنقدر شدید باشند که انجام فعالیت های روزمره را سخت کنند.
مشکل در راه رفتن: ام اس می تواند باعث ضعف یا اسپاسم های عضلانی شود که راه رفتن را سخت می کند. مشکلات تعادل، بی حسی پاها و خستگی نیز ممکن است رخ دهد.
احساسات غیرمعمول: علاوه بر احساس سوزن و سوزن شدن که بخشی از CIS است، ممکن است خارش شدید، سوزش، درد های عمقی یا سطحی نیز داشته باشید. ممکن است احساس سفتی در اطراف دنده ها یا بالای شکم خود داشته باشید که به عنوان آغوش ام اس شناخته می شود. پزشکان این علائم ناراحت کننده را دیس استزی یا اختلال حسی می نامند.
علائم ثانویه ام اس
مشکلاتی هستند که توسط علائم اولیه ام اس ایجاد می شوند، نه توسط میلین آسیب دیده.
• عدم توانایی در تخلیه مثانه می تواند منجر به عفونت مثانه شود.
• اگر در راه رفتن مشکل دارید و اغلب خسته هستید، احتمالاً تحرک کمتری دارید. این می تواند بر تون عضلانی شما تأثیر بگذارد، تنفس شما را کم عمق کند و حتی بر تراکم استخوان شما نیز تأثیر بگذارد.
• پزشکان می توانند علائم ثانویه را درمان کنند، اما هدف این است که با درمان علائم اولیه از آنها اجتناب شود.
علائم ثالثیه ام اس
مشکلات اجتماعی، روانی و مشکلات شغلی زندگی با ام اس هستند.
• اگر ام اس راه رفتن یا رانندگی را برای شما سخت کند، ممکن است نتوانید کار خود را به خوبی انجام دهید.
• از آنجایی که بیرون رفتن و صحبت کردن با مردم در مورد چگونگی زندگی با یک بیماری مزمن سخت است، ممکن است مانند گذشته اجتماعی نباشید.
• ممکن است افسرده شوید. این محصول فرعی تغییرات ام اس در مغز و زندگی شما است.
از آنجایی که علائم ام اس بسیار متفاوت است، بهتر است خود را با سایر افراد مبتلا به آن مقایسه نکنید. تجربه شما احتمالا متفاوت است. بیشتر مردم یاد می گیرند که علائم خود را مدیریت کنند و می توانند به زندگی کامل و فعال ادامه دهند.